Dolların sonu gəlir və onun yerini hansı valyuta tutacaq? - bu sual getikdcə analitik müzakirələrdə daha çox səslənməyə başlayır. Maliyyəçilər və iqtisadçılar 2025-ci ildən sonra qlobal mənzərəni formalaşdıracaq qüvvələri təhlil edərək proqnozlar açıqlayırlar. Bu prosesdə ABŞ Federal Ehtiyat Sisteminin (FED) pul siyasəti əsas amil olaraq qalır.

Bir neçə gün öncə Federal Ehtiyat Banklarının rəhbərləri ABŞ-ın idxal tariflərinin yüksəldilməsinin qiymətləri artıracağına dair xəbərdarlıqla çıxış ediblər. Onların fikrincə, inflyasiya şokunun qısamüddətli və ya uzunmüddətli olacağı aydın olana qədər faiz dərəcəsinə dair qərarlarda təmkinli olmaq vacibdir.

Bankın Floridada təşkil etdiyi konfransda Atlanta Fed-in prezidenti Raphael Bostic bildirib ki, "tariflərin təsiri hələ rəqəmlərdə özünü göstərməyib". Onun sözlərinə görə, tariflər qüvvəyə minməzdən əvvəl şirkətlər ehtiyatlar yaratmaq kimi bir çox fəal addımlar atıblar. Lakin artıq toplanan ehtiyatlar tükənir və yeni tariflərlə gələn bahalı malların alışları başlayır. Bu prosesin qiymətləri necə dəyişəcəyi və istehlakçıların necə reaksiya verəcəyi bir müddətdən sonra bəlli olacaq: "Hər hansı yekun qərar qəbul etməzdən əvvəl iqtisadiyyatın hara getdiyini gözləməliyik və görməliyik".

San Fransisko Federal Ehtiyat Bankının prezidentləri Meri Deyli və Klivlend Bet Hammak onun bu fikrini bölüşürlər. Meri Deyli Atlanta-Fed konfransında bildirib ki, Federal Ehtiyat Sistemi "mərkəzi mövqedə" qalmalı, hərəkətə keçməyə hazır olmalı, lakin məlumat olmadıqda hərəkətə keçməyə tələsməməlidir.

Hammak həmçinin məlumatları və istehlakçı reaksiyalarını diqqətlə təhlil etməyin mənasına inanır. O, müxtəlif ssenariləri nəzərdən keçirir, lakin staqflyasiya ssenarisini ən real ehtimal hesab edir.

Sent-Luis Federal Ehtiyat Bankının prezidenti Alberto Musalema etiraf edir ki, ABŞ-ın tətbiq etdiyi tariflər iqtisadi artım tempini zəiflədəcək və inflyasiyanı yavaşladacaq. Onun sözlərinə görə, davamlı qeyri-adi yüksək qeyri-müəyyənlik ev təsərrüfatlarını və müəssisələri xərcləri və investisiyalarını cilovlamağa məcbur edir. Belə davam edərsə, bu, iqtisadiyyatın əhəmiyyətli dərəcədə yavaşlamasına səbəb olacaq.

Bununla belə, o, əlavə edib ki, FED inflyasiya dinamikası haqqında daha aydın təsəvvür əldə etməyincə, iqtisadiyyatı dəstəkləmək üçün dərəcələri aşağı salmağa tələsməməlidir. Musalem qeyd edib ki, tariflərin qiymət artım tempinə təsiri ya uzunmüddətli, ya da qısamüddətli ola bilər.

Bu fikirlər FED-in gözlənilən faiz endirimləri və tarif siyasətinin təsirləri ilə dolların mövqeyinin zəifləyəcəyinə dair proqnozların artmasına gətirib çıxarır.

İqtisadçı Barry Eichengreen Financial Times üçün şərhində qeyd edib ki, ABŞ-ın sanksiyalar siyasəti de-dollarizasiyanı sürətləndirir, ölkələri yuan və avro ilə hesablaşmalara doğru sövq edir.

Bloomberg xəbər verir ki, rəqəmsal yuanı fəal şəkildə təşviq edən Çin 20 ölkə ilə milli valyutada ticarət müqavilələri bağlayıb. Bununla belə, SWIFT məlumatlarına görə, beynəlxalq əməliyyatların 88 faizində dollar üstünlük təşkil edir ki, bu da onun dayanıqlılığını təsdiqləyir.