Uşaqları telefon və planşetlərdən uzaq tutmaq üçün nə etməliyik? Mütəxəssislərdən tövsiyyələr
Digərləri 28 Noy 2025 09:16:00 54 0
Texnologiyanın cəlbediciliyi getdikcə artdıqca uşaqların telefon və planşetlərə bağlılığı valideynlərin əsas narahatlıqlarından birinə çevrilib. Mütəxəssislər xəbərdarlıq edirlər ki, azyaşlıların uzun müddət ekran qarşısında qalması onların beyin inkişafına, sosial bacarıqlarına və emosional sağlamlığına ciddi təsir göstərir.
Bu xəbəri də oxu: Astarada narkotik əməliyyatı: Tutulanlar var –
Buna görə də müasir psixoloqlar uşaqları ekranlardan birdəfəlik ayırmağın deyil, onlara alternativ, inkişaf etdirici məşğuliyyətlər təqdim etməyin daha effektiv olduğunu bildirirlər.
"Uşağa alternativ təqdim olunmadan ekran asılılığı aradan qalxmaz".
Uşaq psixologiyası və nevroinkişaf sahəsində tanınmış fransız psixiatr Dr. Serge Tisseron (uşaqlar və rəqəmsal media üzrə ekspert, "3-6-9-12 qaydası"nın müəllifi) bildirir ki, uşağa yetərincə sosial və yaradıcı stimul təqdim olunmadıqda, o, ekrana emosional asılılıq kimi bağlanır.
Tisseronun fikrincə: "Uşağa real oyun və qarşılıqlı əlaqə təklif olunmadan ekran vaxtını azaltmaq mümkün deyil. Uşaq mühitdə zəngin fəaliyyət tapdığı anda ekran ikinci plana keçir".
Eyni mövqeni amerikalı pediatr, uşaq inkişafı üzrə araşdırmaçı Dr. Jenny Radesky də dəstəkləyir. Radesky uzun illərdir ki, uşaqların media istifadəsi və beyin inkişafı üzərində araşdırmalar aparır:
"Əl-fəaliyyətli oyunlar, konstruksiya, kəs-yapışdır, rəsm, bloklarla qurma, beynin icraedici funksiyalarını inkişaf etdirir. Bu fəaliyyətlər ekranın təmin edə bilmədiyi diqqət, planlaşdırma və yaradıcılığı gücləndirir".
Böyük Britaniyanın "Royal College of Paediatrics and Child Health" təşkilatının ekran istifadəsi üzrə mütəxəssisi, uşaq həkimi Dr. Max Davie isə qeyd edir ki, açıq hava vaxtı və fiziki aktivlik uşaqların həm psixoloji, həm də duyğu sabitliyini artırır:
"Gündəlik ən azı bir saat açıq hava fəaliyyəti ekran asılılığının qarşısını almağın ən təsirli yollarından biridir. Hərəkət, sosial oyun və təbiətlə təmas uşağın beynini sakitləşdirir".
"Telefonu əlindən almaq yox, uşağa münasibəti dəyişmək lazımdır"
Mövzu ilə bağlı Son.az-a açıqlama verən psixoloq Sevda Əliyeva bildirir ki, uşaqlarda telefon və planşet asılılığının əsas səbəblərindən biri valideyn diqqətinin çatışmamasıdır.
Onun sözlərinə görə, ailədə ünsiyyət zəiflədikcə uşaq virtual məkana daha çox meyllənir və ekran maşınını "emosional boşluğu dolduran vasitə" kimi qəbul edir:
"Uşağın əlindən telefonu sərt şəkildə almaq problemi həll etmir. Əsas məsələ valideynlə övlad arasındakı münasibətin keyfiyyətini artırmaqdır. Uşaq diqqət, oyun və ünsiyyət aldıqda ekranlara maraq öz-özünə zəifləyir".
Meyvə və tərəvəzlərlə bağlı aparılan araşdırmaya görə ən sağlam
ABŞ-li diyetoloq Maddi Paskuariello hər gün şirniyyat yesə də formada qalm
Mütəxəssislər xəbərdarlıq edirlər ki, smartfonları gecə saat 12:00-05:
4 min nəfərin beyin hüceyrələri arasındakı əlaqələr araşdırılıb.
Norveçdə aparılan yeni araşdırma göstərir ki, gündə üç-dörd fincan q
Artıq lazım olmayan geyim alışını dayandırmaq üçün ağıllı və planl
Fon rejimində işləyən televizor uşaqlar üçün zərərlidir.
Alimlər kvant dünyanın düşündüyümüzdən daha qəribə olduğunu açıql
Bu gün demək olar ki, bütün asansörlərdə gördüyümüz güzgülər əsli
Paltaryuyan maşın il ərzində yüzlərlə dəfə işləyir və bu həm enerji
Şabran şəhərində, Şabrançayın kənarında torpaq sürüşməsi təhlük�
Türkiyəni soyuq qış gözləyir. Tezliklə havanın temperaturu aşağı dü�
Show TV-nin yeni serialı "Rüya Gibi"nin yayımlanma tarixi açıqlan
Son.az 28 noyabr 2025-ci il üçün günün ulduz falını təqdim edir:
