Son.az xəbər verir ki, mütəxəssislər xüsusilə risk qrupunda olan insanların yay boyunca D vitamini səviyyələrini diqqətlə izləməsinin vacib olduğunu vurğulayır. Çünki görünən günəşli havalara baxmayaraq, düzgün vaxt və şərait olmadıqda bu həyati vitaminin sintezi mümkün olmur.

UVB şüaları və dərinin birbaşa təması vacibdir

D vitamini orqanizmdə təbii şəkildə sintez oluna bilən nadir vitaminlərdəndir. Qidalarla qismən alına bilər, lakin əsas mənbə günəş işığının, daha dəqiq desək, UVB şüalarının dərimizə birbaşa təmas etməsidir. Dermatoloq Fəyyaz Özdemir bildirir ki, yay aylarında belə D vitamini çatışmazlığı geniş yayılmış problemdir.

Günəş kremləri sintezə əngəl olur

Araşdırmalara görə, SPF 15 faktorlu günəş kremləri belə D vitamini sintezini 90 faizdən çox azalda bilər. Bununla yanaşı, qapalı məkanlarda qalmaq, pəncərə arxasından günəşlənmək və ya uzunqollu geyimlə günəşə çıxmaq da bu sintezin qarşısını alır.

Risk qrupundakılar kimlərdir?

Aşağıdakı qruplarda D vitamini çatışmazlığı riski daha yüksəkdir:

* Yaşlılar * Artıq çəkili və obez şəxslər * Körpələr və uşaqlar * Hamilə və süd verən qadınlar * Xroniki xəstəlikləri olanlar * Qapalı mühitdə çalışanlar (ofis işçiləri)

Bu şəxslərin həkim nəzarətində mütəmadi analizlər verməsi və lazım gəldikdə əlavə D vitamini qəbul etməsi tövsiyə olunur.

Ən ideal vaxt və şərait

Mütəxəssislərə görə, ölkəmizdə may-sentyabr ayları arasında saat 11:00-14:00 aralığında, açıq dərili şəxslərin üz, qol və ayaqlarını 15-30 dəqiqə günəşə çıxarması kifayət edir. Bu müddət ərzində günəş kremi istifadə edilməməlidir.

Əgər bu mümkün deyilsə...

Əgər təbii günəş şüasından düzgün şəkildə faydalanmaq mümkün deyilsə, o zaman D vitamini əlavələri gündəmə gəlir. Dünya Səhiyyə Təşkilatı və ABŞ Pediatriya Akademiyası, körpələrə doğulduğu gündən etibarən gündə 400 IU D vitamini verilməsini tövsiyə edir.

Qidalanma ilə D vitamini qəbul etmək kifayət etmir

D vitamini ən çox aşağıdakı məhsullarda olur:

* Yağlı balıqlar * Yumurtanın sarısı * Qırmızı ət * Göbələk (D2 formu, aşağı bioəmilimli)

Ancaq bu qidalarla gündəlik ehtiyacın yalnız təxminən 4%-i ödənir. Türkiyə Bəslənmə Rəhbəri 2022 məlumatlarına görə, əhalinin 96%-i qida yolu ilə kifayət qədər D vitamini ala bilmir.

Əlavələr necə seçilməlidir?

Yağda həll olan bu vitaminin ən yaxşı sorulması üçün zeytun yağı əsaslı formulalar tövsiyə olunur. Xüsusilə oleik turşusu tərkibli məhsullar həm antioksidant təsir göstərir, həm də vitaminin sorulmasını artırır. Seçim zamanı aşağıdakılara diqqət olunmalıdır:

* BHA, süni dadlandırıcılar və kimyəvi qoruyucular olmamalıdır * Tərkib sadə və təmiz olmalıdır

D vitamini nə üçün vacibdir?

* Kalsiumun sorulması və sümük sağlamlığında mühüm rol oynayır * Uşaqlarda raşitizm, böyüklərdə isə osteoporoza qarşı qoruyucu təsir göstərir * İmmuniteti gücləndirir * Orqanizmin infeksiyalarla mübarizəsində mühüm yer tutur * Avtoimmün xəstəliklərə qarşı tənzimləyici təsir göstərir

Nəticə: Günəş kremindən istifadənin də faydaları şübhəsizdir - dəri xərçəngi riskini azaldır və erkən qocalmanın qarşısını alır. Ancaq D vitamini sintezinin qarşısını aldığı da elmi şəkildə sübut olunub. Bu səbəbdən gün ərzində qısa müddətə, qoruyucu olmadan günəşə çıxmaq və ya həkim məsləhəti ilə D vitamini əlavələrindən faydalanmaq lazımdır./qaynarinfo