Kamaləddin Qafarov: “Dövlət dilinin statusu Ulu öndərin səyləri nəticəsində müəyyənləşib”


Siyasət 19 Apr 2023 11:30:00 191 0

Kamaləddin Qafarov: “Dövlət dilinin statusu Ulu öndərin səyləri nəticəsində müəyyənləşib”

"Ötən əsrin 70-ci illərinin ortalarından başlayaraq SSRİ-yə daxil olan respublikaların ictimai-siyasi həyatında dil məsələsi  gündəmə gətirildi. Azərbaycan xalqının Ümummilli Lideri Heydər Əliyevin ana dilimizin yad təsirlərdən qorunması, inkişaf etdirilməsi, saflaşması və dövlət dili səviyyəsinə yüksəlməsi istiqamətində gördüyü işləronun Azərbaycan qarşısında olan misilsiz xidmətlərindəndir.  Ümummilli Lider çıxışlarının birində  demişdir: "Bu gün iftixar hissi ilə deyə bilərik ki, sovet hakimiyyəti illərində biz Azərbaycan dilini qoruduq, saxladıq və inkişaf etdirdik". Məhz H.Əliyevin zəngin təcrübəsi, yüksək intellekti, milli mədəniyyətimizə və mənəviyyatımıza dərindən bələd olması sayəsində 60-cı illərin sonlarından başlayaraq həyata keçirilən siyasət doğma dilimizin günbəgün saflaşmasına, zənginləşməsinə və inkişaf etməsinə şərait yaratdı".

Bu sözləri mətbuata açıqlamasında Milli Məclisin deputatı Kamaləddin Qafarov söyləyib.

Deputat deyib: "Heydər Əliyev Azərbaycan Respublikasının rəhbəri olduğu ilk illərdən ana dilinin sosial-siyasi, ideoloji problemləri ilə bilavasitə məşğul olub. Məhz Heydər Əliyevin səyləri nəticəsində Azərbaycan dilinin artıq sovet dönəmində dövlət dili statusu Azərbaycan SSR-in Konstitusiyasında və digər müvafiq qanunlarında öz əksini tapıb. 1978-ci il aprelin 2-də IX çağırış Azərbaycan SSR Ali Sovetinin VII sessiyasında məruzə ilə çıxış edən Heydər Əliyevin təklifi ilə 73-cü maddəni aşağıdakı redaksiyada vermək təklif olunmuşdur: "Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikasının dövlət dili Azərbaycan dilidir." Bununla da Ulu Öndər Moskvanın kəskin etirazlarına baxmayaraq, respublikamızda rus dili ilə yanaşı, Azərbaycan dilinin də rəsmiliyini təmin etmiş, gələcək müstəqil dövlətçiliyin milli rəmzlərindən birini məharətlə qorumuşdur. Ulu Öndərin səyləri ilə həmin dövrdə respublikada Azərbaycandilli təhsilin və maarifin inkişafına xüsusi qayğı göstərilib, bir sıra digər sovet respublikalarından fərqli olaraq, Azərbaycanda gənclərin ana dilində təhsilinə üstünlük verilib. Azərbaycan dilində mətbuatın, elm və mədəniyyətin tərəqqisi üçün mühüm tədbirlər həyata keçirilib, Azərbaycanın böyük yazıçıları öz əsərlərini, demək olar ki, yalnız ana dilində yazıb, Azərbaycan Yazıçılar İttifaqının aparıcı mətbuat orqanları - "Azərbaycan", "Ulduz" jurnalları, "Ədəbiyyat və incəsənət" qəzeti Azərbaycan dilində nəşr edilib. Həmçinin qeyd olunmalıdır ki, məhz  Heydər Əliyevin respublikaya rəhbərlik etdiyi illərdə Azərbaycan dilinin tarixi o zamana qədər görünməmiş dəqiqlik və ardıcıllıqla araşdırılıb, elmi-maarifləndirici kitablar, dərsliklər nəşr olunub. Nəhayət, ən əsası, Ümummilli Liderimiz  rəsmi və qeyri-rəsmi tədbirlərdə Azərbaycan dilində danışmaqdan çəkinməyərək, ana dilimizə verdiyi yüksək dəyəri vurğulayıb, dilimizin ictimai-siyasi mövqeyinin yüksəlməsinə zəmin yaradıb. O, öz çıxışlarının birində demişdir: "Fəxr edə bilərik ki, bizim zəngin, böyük söz ehtiyatına malik olan Azərbaycan dilimiz var". Birmənalı olaraq demək lazımdır ki, bu gün Azərbaycan dilinin hərtərəfli inkişafı, onun beynəlxalq münasibətlər sisteminə - diplomatiya aləminə yol alması, yüksək nüfuz qazanması və dünyanın mötəbər kürsülərindən eşidilməsi Ulu Öndərin yorulmaq bilməyən fəaliyyətinin və yürütdüyü müdrik, uzaqgörən siyasətin məntiqi nəticəsidir".

K.Qafarov daha sonra deyib: "Azərbaycan öz müstəqilliyini bərpa etdikdən sonra dil məsələsi yenidən gündəmə gəldi. Heydər Əliyevin şəxsi təşəbbüsü ilə 31 oktyabr -11 noyabr 1995-ci il tarixləri arasında dövlət dili məsələsi Milli Məclisdə müzakirə olundu və yekdilliklə müstəqil Azərbaycan Respublikasının dövlət dili Azərbaycan dili qəbul edildi. Beləliklə, 12 noyabr 1995-ci ildə qəbul olunan Azərbaycan Respublikasının yeni Konstitusiyasının 21-ci maddəsi Azərbaycan dilini Azərbaycan Respublikasının dövlət dili elan etdi. Ümummilli Lider doğma dilimizi daha yüksək zirvələrə qaldırmaq məqsədilə bir sıra zəruri tədbirlər də həyata keçirdi.  Heydər Əliyevin imzaladığı "Azərbaycan dilinin tətbiqi işinin təkmilləşdirilməsi haqqında" 18 iyun 2001-ci il tarixli və "Azərbaycan əlifbası və Azərbaycan dili gününün təsis edilməsi haqqında" 2001-ci il 9 avqust tarixli fərmanları bu baxımdan xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. 29 dekabr 2000-ci il tarixində yeni əsr və üçüncü minillik münasibətilə Azərbaycan xalqına etdiyi müraciətində Ümummilli Lider demişdir: "Biz fəxr edirik ki, müstəqil Azərbaycan Respublikasının dövlət dili olan Azərbaycan dili son bir əsrlik dövr ərzində böyük inkişaf yolu keçərək lüğət tərkibini zənginləşdirmiş, qrammatik quruluşunu cilalamış və dünya dilləri içərisində öz layiqli yerini tutmuşdur".

İran Azərbaycanda yeni təşkilat yaratdı like
  • 19 Apr 11:19  
Digərləri İran Azərbaycanda yeni təşkilat yaratdı

İranın molla rejimi Azərbaycanın daxili işlərinə müdaxilə etməkdə, in

arrow Ətraflı
İlham Əliyev İsrailin xarici işlər nazirini qəbul edib like
  • 19 Apr 11:11  
Siyasət İlham Əliyev İsrailin xarici işlər nazirini qəbul edib

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev aprelin 19-da İsrail D�

arrow Ətraflı
Bayraq fobiyası like
  • 19 Apr 11:10  
Siyasət Bayraq fobiyası

Artıq bir neçə gündür bütün mətbuat orqanları Ermənistanın paytaxtı

arrow Ətraflı
"Mənim qədər pul qazanan var?" like
  • 19 Apr 11:08  
Şou-biznes "Mənim qədər pul qazanan var?"

"Mənim qədər pul qazanan var? Ruzili xanımam".

arrow Ətraflı
Azərbaycanda xüsusi karantin rejiminin müddəti uzadıldı like
  • 19 Apr 11:05  
Digərləri Azərbaycanda xüsusi karantin rejiminin müddəti uzadıldı

Azərbaycanda xüsusi karantin rejiminin müddəti 1 iyul tarixinə qədər uzad

arrow Ətraflı
Salvador Dalinin əsərləri ilk dəfə Azərbaycanda like
  • 19 Apr 11:01  
Kriminal Salvador Dalinin əsərləri ilk dəfə Azərbaycanda

Aprelin 26-da Heydər Əliyev Mərkəzində XX əsrin məşhur rəssamlarından

arrow Ətraflı
Bu şəxslər maaşdan əlavə 600 manat alacaqlar like
  • 19 Apr 10:56  
Digərləri Bu şəxslər maaşdan əlavə 600 manat alacaqlar

Qarabağ və Şərqi Zəngəzurda çalışmaq istəyənlər müxtəlif güzəşt

arrow Ətraflı
Bu qaydanı pozanlar 500 manatdan 800 manatadək like
  • 19 Apr 10:51  
Digərləri Bu qaydanı pozanlar 500 manatdan 800 manatadək

Daxili İşlər Nazirliyinin (DİN) Nəqliyyatı İntellektual İdarəetmə Mər

arrow Ətraflı
Rövşən Lənkəranski qardaşı ilə... like
  • 19 Apr 10:37  
Kriminal Rövşən Lənkəranski qardaşı ilə...

Türkiyədə qətlə yetirilən qanuni oğru Rövşən Lənkəranskinin qardaş�

arrow Ətraflı
Üç ay ərzində səkkiz min hektara yaxın ərazi minadan təmizlənib  FOTO like
  • 19 Apr 10:28  
Digərləri Üç ay ərzində səkkiz min hektara yaxın ərazi minadan təmizlənib FOTO

2023-cü ilin ilk rübü ərzində Minatəmizləmə Agentliyi (ANAMA) tərəfind

arrow Ətraflı
Türkiyəli aktrisaya ağır itki like
  • 19 Apr 09:51  
Şou-biznes Türkiyəli aktrisaya ağır itki

"Kızılcık şerbeti" serialında "Nilay" obrazına həyat

arrow Ətraflı
Ukraynaya görə Rusiya ilə müharibə etməyəcəyik like
  • 19 Apr 08:26  
Dünya Ukraynaya görə Rusiya ilə müharibə etməyəcəyik

ABŞ Ukraynaya görə Rusiya ilə müharibə etməyəcək.

arrow Ətraflı
Azərbaycan və İsrail bu sahələr üzrə yeni sazişlər imzalayacaqlar like
  • 19 Apr 08:21  
Siyasət Azərbaycan və İsrail bu sahələr üzrə yeni sazişlər imzalayacaqlar

Azərbaycan və İsrail innovasiya, kibertəhlükəsizlik və təhsil sahələri

arrow Ətraflı
Günəş ləkələrinin yaranmasının səbəbi nədir? like
  • 19 Apr 07:58  
Digərləri Günəş ləkələrinin yaranmasının səbəbi nədir?

Estetik və plastik cərrahiyyə mütəxəssisi Ufuk Əsgəroğlu ləkəsiz və

arrow Ətraflı