İnsanların 5 deyil, 33 duyğusu ola bilər: Elmdə inqilab

Digərləri 30 Dek 2025 07:35:00 66 0

İnsanların 5 deyil, 33 duyğusu ola bilər: Elmdə inqilab

Yüz illərdir ki, biz dünyanı görmə, eşitmə, qoxu, dad və toxunma vasitəsilə qavradığımızı düşünürük. Lakin müasir tədqiqatlar göstərir ki, bu siyahı insan təcrübəsinin böyük bir hissəsini kənarda qoyur.

Bu xəbəri də oxu: "Koroğlu"da qəza oldu Ölən var

Son.az xəbər verir ki, Qlazqo Universitetinin "Duyğuları Yenidən Düşünmək" (Rethinking the Senses) layihəsinin tədqiqatçıları bildirirlər ki, aşağıdakı sistemlər də müstəqil duyğular kimi qəbul edilməlidir:

Propriosepsiya: Bədən hissələrinin yerini görməyə ehtiyac duymadan hiss etmək (məsələn, gözü bağlı halda əlinizin harada olduğunu bilmək). Vestibulyar sistem: Daxili qulaqda yerləşən və tarazlıq hissini təmin edən sistem. Interosepsiya: Daxili orqanlardan gələn siqnallar (aclıq, toxluq, ürək döyüntüsünü hiss etmək). Termosepsiya və Nosisepsiya: Temperatur və ağrı hissləri.

Oksford Universitetinin neyrobioloqu Çarlz Spens qeyd edir ki, bizim "dad" dediyimiz hiss əslində bir neçə duyğunun sintezidir. Dilimiz yalnız 5 təməl dadı (şirin, duzlu, turş, acı, umami) ayırd edə bilir. Çiyələk və ya qəhvə kimi mürəkkəb aromalar çeynəmə zamanı burun boşluğuna sızan qoxu molekulları ilə yaranır. Toxunma duyusu isə qidanın sərtliyini və ya kremsi quruluşunu bizə ötürür.

Təcrübələr göstərir ki, duyğularımız bir-biri ilə sıx əlaqədədir:

Mənbə: milli.az
Siyahının davamı
"Nə axmaq adam olmuşam" like
  • 30 Dek 07:07  
Şou-biznes "Nə axmaq adam olmuşam"

"Aygün Kazımova ilə aramızı elə maqazin verilişləri vurdu. O, vaxtl

arrow Ətraflı
Psixologiyaya görə tək sual ilə dəyərinizi ölçməyin yolu like
  • 30 Dek 06:35  
Digərləri Psixologiyaya görə tək sual ilə dəyərinizi ölçməyin yolu

İnsanların sizə verdiyi dəyər, sizi öz həyatlarındakı "prioritetl�

arrow Ətraflı
30 yaşdan sonra bunları qətiyyən yeməyin like
  • 30 Dek 06:06  
Digərləri 30 yaşdan sonra bunları qətiyyən yeməyin

Mütəxəssislər bildirirlər ki, 30 yaşdan sonra maddələr mübadiləsi yava

arrow Ətraflı
Sağlam yuxu üçün 7 qızıl QAYDA like
  • 30 Dek 05:05  
Digərləri Sağlam yuxu üçün 7 qızıl QAYDA

Nevrologiya Mütəxəssisi Dr. Elif Sarıönden Gencer stress, narahatlıq və q

arrow Ətraflı
Xərçəng xəstəliyində qurbağa möcüzəsi Şişləri yox edir like
  • 30 Dek 02:02  
Digərləri Xərçəng xəstəliyində qurbağa möcüzəsi Şişləri yox edir

Xərçənglə mübarizə sahəsində aparılan yeni elmi araşdırma diqqət ç�

arrow Ətraflı
Tramp: "Prezident Ərdoğana hörmət edirəm, Netanyahu da hörmət edir" like
  • 30 Dek 01:18  
Dünya Tramp: "Prezident Ərdoğana hörmət edirəm, Netanyahu da hörmət edir"

ABŞ Prezidenti Donald Tramp, İsrail Baş naziri Binyamin Netanyahu ilə keçir

arrow Ətraflı
Yüksək maaş və hüzur bir arada: Yaşamaq üçün ən yaxşı ölkə seçildi like
  • 30 Dek 00:58  
Dünya Yüksək maaş və hüzur bir arada: Yaşamaq üçün ən yaxşı ölkə seçildi

Xaricdə yeni həyat qurmaq arzusunda olanlar üçün gözlənilən siyahı aç�

arrow Ətraflı
Xanımına mağaza açıb, avotomobil alıb like
  • 30 Dek 00:56  
Şou-biznes Xanımına mağaza açıb, avotomobil alıb

Meyxanaçı Orxan Lökbatanlı xanımına açdığı mağazadan danışıb. 

arrow Ətraflı
Maye sabunu niyə su ilə qarışdırmalıyıq? like
  • 30 Dek 00:54  
Digərləri Maye sabunu niyə su ilə qarışdırmalıyıq?

Maye sabun şüşələrinin göz qırpımında boşaldığını hiss etmisinizmi

arrow Ətraflı
Aylar sonra oğluna qovuşdu like
  • 30 Dek 00:48  
Şou-biznes Aylar sonra oğluna qovuşdu

Aparıcı Aytəkin Mərdanova aylar sonra oğlu Fəridə qovuşub. 

arrow Ətraflı
İnsanların çoxu yumurtanın bu hissəsini atır: nələri itirdiyinizi öyrənin like
  • 30 Dek 00:37  
Digərləri İnsanların çoxu yumurtanın bu hissəsini atır: nələri itirdiyinizi öyrənin

Adi toyuq yumurtası təkcə əlçatan zülal mənbəyi deyil, eyni zamanda sağ

arrow Ətraflı
"Xoşbəxt sənətkar deyiləm, səsimi boğdular" Flora Kərimova like
  • 30 Dek 00:17  
Şou-biznes "Xoşbəxt sənətkar deyiləm, səsimi boğdular" Flora Kərimova

"Mən xoşbəxt sənətkar deyiləm. Çünki o boyda səs hər yerdə eşid

arrow Ətraflı
Qarabağ erməniləri ilə bağlı qərar dəyişdi like
  • 30 Dek 00:05  
Digərləri Qarabağ erməniləri ilə bağlı qərar dəyişdi

Ermənistan hökuməti Qarabağdan köçən ermənilərin dövlət hesabına evl

arrow Ətraflı
Günün qoroskopu: Qidalanma rejimində dəyişiklik etmək üçün yaxşı gündür like
  • 30 Dek 00:01  
Digərləri Günün qoroskopu: Qidalanma rejimində dəyişiklik etmək üçün yaxşı gündür

Son.az 30 dekabr 2025-ci il üçün günün ulduz falını təqdim edir:

arrow Ətraflı
Çaydandakı ərpi bu üsullarla təmizləyin like
  • 29 Dek 23:30  
Digərləri Çaydandakı ərpi bu üsullarla təmizləyin

Mətbəxdə istifadə edilən elektrikli çaydan (kettle) zamanla içərisində

arrow Ətraflı