COP29: Azərbaycanın qlobal uğuru


Siyasət 13 Noy 2024 19:30:00 130 0

COP29: Azərbaycanın qlobal uğuru

COP29 (BMT-nin İqlim Dəyişiklikləri üzrə Çərçivə Konvensiyasının 29-cu Konfransı), Azərbaycanın ev sahibliyi ilə keçirilməsi ölkəmizin beynəlxalq nüfuzunu bir daha təsdiqlədi. Bu tarixi tədbir Azərbaycanı qlobal səviyyədə lider mövqeyə çıxararaq, Bakını dünya iqlim diplomatiyasının mərkəzinə çevirdi. Tədbirdə 196 ölkədən 72 min iştirakçı, o cümlədən 80 prezident, vitse-prezident və baş nazirin iştirakı Azərbaycanın etibarlı tərəfdaş kimi qəbul olunduğunu bir daha nümayiş etdirdi.

Paris Sazişi çərçivəsində həllini tapmamış əsas məsələlərdən biri, karbon bazarlarının tənzimlənməsini nəzərdə tutan 6-cı maddə idi. COP29 çərçivəsində bu məsələnin həllində irəliləyiş əldə olunması qlobal iqlim siyasəti tarixində dönüş nöqtəsi oldu. Karbon kreditlərinin beynəlxalq mübadiləsi və iqlim layihələrinin maliyyələşdirilməsi ilə bağlı mexanizmlər, xüsusən də inkişaf etməkdə olan ölkələr üçün böyük əhəmiyyət kəsb edir. ABŞ və Avropa İttifaqının liderliyi ilə əldə edilən razılaşma Azərbaycanın ev sahibliyi etdiyi tədbirin tarixi əhəmiyyətini daha da artırdı.

2015-ci ilin dekabr ayında Parisdə keçirilən COP21 (BMT-nin İqlim Dəyişiklikləri üzrə Çərçivə Konvensiyasının 21-ci Konfransı) çərçivəsində qəbul edilən Paris Sazişi qlobal iqlim dəyişikliyi ilə mübarizə sahəsində ən mühüm hüquqi sənəd olaraq tarixə düşdü. Sazişin əsas məqsədi qlobal istiləşməni sənaye inqilabından əvvəlki dövrə nisbətən 2°C-dən aşağı səviyyədə saxlamaq və mümkün olduğu təqdirdə bu həddi 1.5°C-ə yaxınlaşdırmaqdır. Bu məqsəd, həm inkişaf etmiş, həm də inkişaf etməkdə olan ölkələrin birgə fəaliyyətini tələb edir və qlobal əməkdaşlıq üçün vahid çərçivə yaradır.

Sazişin əsas müddəaları belədir:

Qlobal istiləşmənin məhdudlaşdırılması. Paris Sazişi, qlobal istiləşməni məhdudlaşdırmaq üçün hər bir ölkənin milli töhfə planlarını (NDC) təqdim etməsini tələb edir. Bu planlar ölkələrin karbon emissiyalarını azaltmaq və ekoloji dayanıqlılığı artırmaq üçün atacaqları konkret addımları əhatə edir.

Karbon emissiyalarının azaldılması: Saziş çərçivəsində 2050-ci ilə qədər karbon emissiyalarının sıfır balansına nail olmaq əsas hədəf kimi müəyyənləşdirilib. Bunun üçün təmiz enerji mənbələrinə keçid, yaşıl texnologiyaların inkişafı və meşə örtüyünün qorunması kimi tədbirlər ön plandadır.

Maliyyə dəstəyi: Paris Sazişi, inkişaf etmiş ölkələrin inkişaf etməkdə olan ölkələrə iqlim dəyişikliklərinin təsirlərini azaldacaq layihələr üçün maliyyə dəstəyi göstərməsini nəzərdə tutur. Bunun üçün illik 100 milyard dollarlıq iqlim fondu yaradılıb.

Saziş iqlim dəyişikliyinin təsirlərinə uyğunlaşma və bu təsirlərə qarşı müqavimət göstərmək üçün ölkələr arasında texnoloji və təcrübə mübadiləsini təşviq edir.

Paris Sazişi təkcə hüquqi bir sənəd deyil, həm də qlobal əməkdaşlıq üçün bir platformadır. Bu saziş çərçivəsində:

İnkişaf etmiş ölkələr təmiz enerji texnologiyalarını inkişaf etdirmək və bu texnologiyaları inkişaf etməkdə olan ölkələrlə bölüşmək üçün öhdəliklər götürdülər.

Beynəlxalq maliyyə institutları, iqlim dəyişikliyinin təsirlərini azaltmaq üçün inkişaf etməkdə olan ölkələrə dəstək göstərmək üçün yeni mexanizmlər yaratdılar.

Saziş, həm dövlət sektorunu, həm də özəl sektoru iqlim dəyişikliklərinə qarşı mübarizədə fəal iştirak etməyə dəvət edir.

Azərbaycan Paris Sazişinə 2016-cı ildə qoşulub və ölkə olaraq qlobal iqlim siyasətinə öz töhfəsini vermək üçün müxtəlif tədbirlər həyata keçirir. Azərbaycanın milli səviyyədə müəyyən edilmiş töhfələrinə (NDC) əsasən, 2030-cu ilə qədər karbon emissiyalarını 1990-cı il səviyyəsinə nisbətən 35% azaltmaq planlaşdırılır.

Azərbaycanın bu məqsədlərə çatmaq üçün gördüyü tədbirləri xatırladaq:

Təmiz enerji istehsalı: Azərbaycan təbii qazdan istifadəni artırmaqla yanaşı, külək və günəş enerjisi sahələrində də layihələr həyata keçirir.

Yaşıl texnologiyalar: Əsasən sənaye və kənd təsərrüfatı sektorlarında yaşıl texnologiyaların tətbiqi genişlənir.

Ekoloji layihələr: Meşələrin salınması və biomüxtəlifliyin qorunması sahəsində mühüm addımlar atılır.

Azərbaycan, həmçinin, iqlim dəyişikliyinin təsirlərinin azaldılması və uyğunlaşma tədbirləri üçün beynəlxalq maliyyə və texnologiya dəstəyi almaq məqsədilə beynəlxalq tərəfdaşlarla əməkdaşlığı gücləndirir.

... Paris Sazişi əhəmiyyətli bir qlobal təşəbbüs olsa da, onun həyata keçirilməsi bir sıra çətinliklərlə üzləşir

2023-cü ilin məlumatlarına görə, dünya üzrə karbon emissiyaları hələ də artmaqda davam edir. Xüsusən də, sənayeləşmiş ölkələrin bu sahədə daha aktiv addımlar atmaması qlobal istiləşmə ilə mübarizədə ciddi maneələr yaradır.

İnkişaf etmiş ölkələr tərəfindən inkişaf etməkdə olan ölkələrə illik 100 milyard dollar məbləğində maliyyə dəstəyinin tam təmin olunmaması Paris Sazişi çərçivəsində irəliləyişə mane olur.

Bəzi ölkələrin iqlim dəyişikliyi ilə mübarizə məsələsində müttəfiqlik mövqeyi göstərməməsi qlobal səylərin effektivliyinə mənfi təsir edir.

İnkişaf etməkdə olan ölkələrdə təmiz enerji texnologiyalarına keçid üçün resursların olmaması bu ölkələrin sazişə töhfəsini məhdudlaşdırır.

Paris Sazişi qlobal iqlim siyasətində bir dönüş nöqtəsidir və onun uğurla həyata keçirilməsi yalnız qlobal əməkdaşlıqdan asılıdır. 2030 və 2050-ci illər üçün qoyulmuş məqsədlərə çatmaq üçün bütün ölkələr emissiyaları azaltmaq üçün təmiz enerji mənbələrinə keçidi sürətləndirməli, beynəlxalq maliyyə dəstəyini artıraraq inkişaf etməkdə olan ölkələrin layihələrinə dəstək verməli və sənaye sektorunda yaşıl texnologiyaları tətbiq edərək ekoloji təsirləri minimuma endirməlidirlər.

Paris Sazişi dünya ölkələrinin iqlim dəyişikliyinə qarşı birgə mübarizəsini əks etdirən ən mühüm qlobal sənəddir. Onun uğurla həyata keçirilməsi, yalnız qlobal istiləşmənin təsirlərinin azaldılmasına deyil, həm də ekoloji dayanıqlılığın təmin edilməsinə xidmət edəcək. Azərbaycan, bu sazişin tələblərinə uyğun olaraq öz töhfəsini verməklə yanaşı, regional və qlobal səviyyədə ekoloji siyasətində lider mövqeyini gücləndirməkdədir. Bu proses ölkəmizin gələcək iqtisadi inkişafı və ekoloji təhlükəsizliyinin təmin olunması baxımından strateji əhəmiyyət kəsb edir.

COP29 zamanı iqlim maliyyəsi üzrə əldə edilən razılaşmalar qlobal səviyyədə dayanıqlı inkişaf üçün yeni imkanlar açdı. Dünya Bankı öz maliyyə öhdəliyini 170 milyard dollara çatdıracağını bəyan etdi. Bundan əlavə, Avropa İttifaqı və digər beynəlxalq maliyyə qurumları inkişaf etməkdə olan ölkələr üçün iqlim fondlarına əlavə vəsait ayırmağı öhdələrinə götürdülər. Bu fondlar təmiz enerji texnologiyalarının tətbiqi, karbon emissiyalarının azaldılması və ekoloji layihələrin həyata keçirilməsində istifadə olunacaq.

Azərbaycan bu tədbir vasitəsilə beynəlxalq maliyyə qurumları ilə əlaqələrini daha da gücləndirərək, qlobal iqlim siyasətində lider mövqeyə yüksəldi. COP29-un təşkilində nümayiş etdirilən yüksək səviyyəli təşkilatçılıq və diplomatik səylər Azərbaycanın beynəlxalq arenada nüfuzunu daha da artırdı. Tədbir zamanı Azərbaycan qlobal liderlər və maliyyə qurumları ilə gələcək əməkdaşlıqlar üçün mühüm platforma qurdu.

COP29 Azərbaycanın daxili inkişaf strategiyasında da mühüm rol oynadı. Təmiz enerji layihələrinin genişləndirilməsi, yaşıl texnologiyaların tətbiqi və karbon emissiyalarının azaldılması üzrə yeni təşəbbüslər ölkə iqtisadiyyatının rəqabət qabiliyyətini artıracaq. Azərbaycanın dayanıqlı enerji siyasəti həm daxili ehtiyacları qarşılamaq, həm də qlobal iqlim siyasətində nümunə olmaq üçün yeni imkanlar açır.

COP29 zamanı Azərbaycanın göstərdiyi təşkilatçılıq dünya liderləri tərəfindən yüksək qiymətləndirildi. Təhlükəsizlik tədbirlərinin effektivliyi, qonaqların rahatlığı üçün yaradılmış şərait və Bakı şəhərinin müasir infrastrukturunun təqdimatı tədbirin yüksək səviyyədə keçirilməsinə zəmin yaratdı. İştirakçılar Azərbaycanın bu tədbiri həm təşkilatçılıq, həm də məzmun baxımından mükəmməl səviyyədə həyata keçirdiyini vurğuladılar.

COP29-un uğurla keçirilməsinə baxmayaraq, bəzi Qərb dairələri tədbiri nüfuzdan salmaq üçün cəhdlər göstərdilər. Azərbaycanın iqlim siyasətini tənqid edən əsassız ittihamlar beynəlxalq ictimaiyyət tərəfindən rədd edildi. Azərbaycan hökumətinin diplomatik səyləri, Qərbin boykot cəhdlərinin qarşısını alaraq tədbirin müvəffəqiyyətlə həyata keçirilməsini təmin etdi. Nəticədə COP29 Azərbaycanın iqlim siyasəti sahəsində əsas oyunçu olduğunu bir daha nümayiş etdirdi.

COP29 Azərbaycan üçün yalnız qlobal nüfuz baxımından deyil, həm də daxili inkişaf baxımından strateji əhəmiyyət daşıyır. Təmiz enerji sahəsində yeni layihələr, ekoloji baxımdan dayanıqlı iqtisadiyyatın qurulması və beynəlxalq tərəfdaşlıq əlaqələrinin gücləndirilməsi Azərbaycanın inkişaf strategiyasının əsas prioritetləridir.

COP29 Azərbaycanın beynəlxalq siyasətdə liderlik ambisiyalarını həyata keçirdiyi bir platforma oldu. Tədbir zamanı əldə edilən razılaşmalar, iqlim maliyyəsi üzrə yeni təşəbbüslər və dünya liderlərinin Bakıya diqqəti Azərbaycanın qlobal səhnədəki rolunu möhkəmləndirdi. Bakı yalnız regional deyil, qlobal səviyyədə də mühüm diplomatik və ekoloji qərarların qəbul olunduğu bir mərkəz kimi qəbul edildi. COP29 Azərbaycanın qlobal miqyasda nüfuzunu artırmaqla yanaşı, dayanıqlı gələcək üçün yeni perspektivlər açdı. Bu, Azərbaycanın strateji əhəmiyyətini daha da artıracaq və ölkəmizin beynəlxalq arenada davamlı liderliyini təmin edəcək. Elçin Alıoğlu TREND

Dünyanın ən gözəl pişiyidir  FOTO like
  • 13 Noy 19:10  
Digərləri Dünyanın ən gözəl pişiyidir FOTO

Norveçin Oslo şəhərində keçirilən Dünya Pişik Şousunda Bakardi adlı p

arrow Ətraflı
Gözlənilməz AÇIQLAMA: Britaniya Ukraynaya hərbi qüvvə göndərməyə hazırdır like
  • 13 Noy 19:02  
Dünya Gözlənilməz AÇIQLAMA: Britaniya Ukraynaya hərbi qüvvə göndərməyə hazırdır

Böyük Britaniyanın keçmiş baş naziri Boris Conson, ABŞ-da Donald Trampın

arrow Ətraflı
Bu şəxslərə şad xəbər : "Gələn ildən..." like
  • 13 Noy 18:52  
Digərləri Bu şəxslərə şad xəbər : "Gələn ildən..."

"Heyvandarlıq yemi əkinlərinin subsidiyaları növbəti ildən artımla

arrow Ətraflı
Prezident Kristalina Georgiyeva ilə görüşüb  FOTO like
  • 13 Noy 18:51  
Siyasət Prezident Kristalina Georgiyeva ilə görüşüb FOTO

Son.az AZƏRTAC-a istinadən bildirir ki, Azərbaycan Respublikasının Prezid

arrow Ətraflı
Həqiqətən körpə uşağın "40"ı var? Din və tibb like
  • 13 Noy 18:42  
Digərləri Həqiqətən körpə uşağın "40"ı var? Din və tibb

"Körpənin 40 çıxdı, "40-nı tökmık" kimi adlandırılan m

arrow Ətraflı
"O pulla özümə 2 EV ALDIM"  VİDEO like
  • 13 Noy 18:35  
Şou-biznes "O pulla özümə 2 EV ALDIM" VİDEO

Xuraman Şuşalı ona ən çox pul qazandıran mahnılardan danışıb.

arrow Ətraflı
İlham Əliyev Yunanıstanın Baş naziri ilə görüşüb  FOTO like
  • 13 Noy 18:34  
Siyasət İlham Əliyev Yunanıstanın Baş naziri ilə görüşüb FOTO

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev noyabrın 13-də Yunanı

arrow Ətraflı
Dünyanın ən soyuq planetində həyat mümkün ola bilər? like
  • 13 Noy 18:30  
Digərləri Dünyanın ən soyuq planetində həyat mümkün ola bilər?

Günəş sisteminin ən soyuq planetlərindən biri olan Uran haqqında 40 il ə

arrow Ətraflı
"ATƏTin Minsk qrupu like
  • 13 Noy 18:28  
Digərləri "ATƏTin Minsk qrupu

Həm rəsmi Bakı, həm də rəsmi İrəvan bütün səviyyələrdə Rusiyanın

arrow Ətraflı
Canan Karatay Dubay şokoladından DANIŞDI: like
  • 13 Noy 18:17  
Digərləri Canan Karatay Dubay şokoladından DANIŞDI:

Prof. Dr. Canan Karatay son vaxtlar məşhurlaşan Dubay şokoladı ilə bağlı

arrow Ətraflı
Prezident Çinin Baş nazirinin müavini ilə görüşüb  FOTO like
  • 13 Noy 17:52  
Siyasət Prezident Çinin Baş nazirinin müavini ilə görüşüb FOTO

Son.az AZƏRTAC-a istinadən bildirir ki,  Azərbaycan Respublikasının Prezi

arrow Ətraflı
Zibil qutusuna uşaq atan ananı NƏ GÖZLƏYİR? like
  • 13 Noy 17:52  
Digərləri Zibil qutusuna uşaq atan ananı NƏ GÖZLƏYİR?

Təəssüf ki, son zamanlar tez-tez valideynlərin yeni doğulmuş körpələri

arrow Ətraflı
Niyə daim çay və ya qəhvə içmək istəyirik? like
  • 13 Noy 17:26  
Digərləri Niyə daim çay və ya qəhvə içmək istəyirik?

Daim çay və ya qəhvə içmək istəyinin bir neçə səbəbi ola bilər.

arrow Ətraflı
"Toppuş bacı"nın əri ondan qalan əşyaları PAYLAŞDI  FOTO like
  • 13 Noy 17:16  
Şou-biznes "Toppuş bacı"nın əri ondan qalan əşyaları PAYLAŞDI FOTO

Mərhum Əməkdar artist Tünzalə Əliyevanın həyat yoldaşı Röyal ondan qa

arrow Ətraflı
"İkinci evliliyə pis baxıram, boşansam, ailə qurmayacağam"  VİDEO like
  • 13 Noy 17:00  
Şou-biznes "İkinci evliliyə pis baxıram, boşansam, ailə qurmayacağam" VİDEO

Aktrisa və ARB telekanalının aparıcısı Aynur Sevgi ikinci dəfə ailəqurm

arrow Ətraflı